Załącznik  

do Zarządzenia Nr 4/2024

Kierownika Powiatowego Centrum

Pomocy Rodzinie w Sejnach

z dnia 14.08.2024 r.

 

STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH

W POWIATOWYM CENTRUM POMOCY RODZINIE W SEJNACH

 

I. Podstawy prawne opracowania Standardów Ochrony Małoletnich:

1. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 z późn. zm.).

2. Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 560).

3. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 424).

4. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 177).

5. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2023 r. poz. 1870).

6. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 530 z późn. zm.)

7. Konwencja o prawach dziecka (Dz. U. 1991r. nr 120, poz. 526).

 

II. Objaśnienie terminów używanych w dokumencie Standardy Ochrony Małoletnich.

 

1. Ośrodku, Centrum, PCPR należy rozumieć jako Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Sejnach.

2. Pracownikiem/Personelem Centrum jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, a także wolontariusz, stażysta i praktykant, które z racji pełnionej funkcji lub zadań mają kontakt z małoletnimi.

3. Dzieckiem jest każda osoba do ukończenia 18 roku życia.

4. Opiekunem dziecka jest osoba uprawniona do reprezentacji dziecka, w szczególności jego rodzic lub opiekun prawny, w myśl niniejszego dokumentu opiekunem jest również rodzic zastępczy lub prowadzący rodzinny dom dziecka.

5. Zgoda rodzica dziecka oznacza zgodę co najmniej jednego z rodziców dziecka/opiekunów. Jednak w przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka należy poinformować rodziców o konieczności rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rodzinny.

6. Przez krzywdzenie dziecka należy rozumieć popełnienie czynu zabronionego lub czynu karalnego na szkodę dziecka przez jakąkolwiek osobę, w tym pracownika Centrum lub zagrożenie dobra dziecka, w tym jego zaniedbywanie.

7. Dane osobowe dziecka to wszelkie informacje umożliwiające identyfikację dziecka.

III. Zasady bezpiecznej rekrutacji pracowników

 

1. Kierownik Centrum zatrudniając osoby mające bezpośredni kontakt z dziećmi dokłada wszelkich starań, aby były to osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz były dla nich bezpieczne.

2. Kierownik PCPR, przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, świadczeniem porad psychologicznych, wypoczynkiem, dzieci lub opieką nad nimi, zobowiązany jest do uzyskania informacji, czy dane tej osoby nie są zamieszczone w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym oraz uzyskuje od kandydatki/ kandydata informację z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie wszystkich przestępstw.

3. Wydruk z Rejestrów należy przechowywać w aktach osobowych pracownika lub analogicznej dokumentacji dotyczącej wolontariusza/osoby zatrudnionej w oparciu o umowę cywilnoprawną.

4. Jeżeli kandydat posiada obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, ponadto przedkłada pracodawcy informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.

5. Zatrudnienie osoby posiadającej obywatelstwo inne niż polskie możliwe jest po spełnieniu przez nią warunków określonych w art. 11 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych oraz art. 21 ust. 4-8 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich.

 

IV. Zasady bezpiecznych relacji pomiędzy pracownikami a małoletnimi

 

1. Pracownicy Centrum mający bezpośredni kontakt z małoletnimi powinni wykonywać swoje zadania w sposób zapewniający poszanowanie praw osób trzecich, w szczególności praw dzieci, z

szacunkiem oraz w sposób uprzejmy i kulturalny.

2. W działaniach pracownicy stosują obowiązujące przepisy prawa, przepisy wewnętrzne oraz kompetencje zawodowe.

3. Komunikacja z dziećmi prowadzona jest w sposób konstruktywny, budujący relację. Pracownik

zachowuje spokój i cierpliwość, stosuje zasady pozytywnej komunikacji.

4. Niedopuszczalne jest stosowanie wobec małoletnich jakichkolwiek form przemocy, w tym nawiązywanie relacji o charakterze seksualnym,

5. Pracownicy mają obowiązek powstrzymywania się od jakichkolwiek zachowań, które mogłyby naruszać przestrzeń osobistą małoletniego, jego nietykalność cielesną lub powodować u niego poczucie zagrożenia, dyskomfortu lub strachu.

6. Pracownicy dbają o bezpieczeństwo dzieci, monitorują sytuację i dobrostan małoletniego, wspierają dzieci w pokonywaniu trudności oraz podejmują działania mające na celu kształtowanie prawidłowych postaw – wyrażanie emocji w sposób niekrzywdzący innych, niwelowanie zachowań

agresywnych.

7. Co do zasady kontakt z dziećmi powinien dotyczyć celów mieszczących się w zakresie obowiązków służbowych pracownika.

8. Centrum uznając prawo małoletniego do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku i danych osobowych zgodnie z przepisami prawa i przyjętą Polityką Bezpieczeństwa Ochrony Danych Osobowych w PCPR.

9. W sytuacji kiedy samodzielne zajęcia z małoletnimi organizowane przez PCPR będzie prowadzić osoba niebędąca pracownikiem, inna / trzecia organizacja – obowiązkiem pracodawcy jest uzyskanie informacji (oświadczenia), że personel realizujący działania z małoletnimi został zweryfikowany w Rejestrach zgodnie z obowiązującymi przepisami tj. w rejestrach o niekaralności i Rejestrze Sprawców Przestępstw na tle Seksualnym.

 

 

V. Zasady bezpiecznych relacji między małoletnimi podczas organizowanych zajęć, spotkań czy organizacji czasu wolnego

 

1. Uczestnicy zajęć, czy innych spotkań mają obowiązek przestrzegania zasad i norm zachowania ustalonych w trakcie realizacji zajęć. Małoletni znają obowiązujące podczas realizacji zajęć procedury bezpieczeństwa,

2. Uczestnicy zajęć uznają prawo innych małoletnich do odmienności i zachowania tożsamości ze względu na: pochodzenie etniczne, narodowe, religię, status ekonomiczny, cechy rodzinne, wiek, płeć, orientację seksualną, cechy fizyczne, niepełnosprawność. Nie naruszają praw innych uczestników zajęć, nikogo nie dyskryminują.

3. Zachowanie i postępowanie uczestników zajęć wobec kolegów/innych osób nie narusza ich poczucia godności/wartości osobistej. Małoletni są zobowiązani do respektowania praw i wolności osobistych swoich kolegów i koleżanek, ich prawa do własnego zdania, do poszukiwań i popełniania błędów, do własnych poglądów, wyglądu i zachowania w ramach społecznie przyjętych norm i wartości,

4. Kontakty między uczestnikami zajęć cechuje zachowanie o wysokiej kulturze osobistej, np. używanie zwrotów grzecznościowych, uprzejmość, życzliwość, poprawny, wolny od wulgaryzmów

język, kontrola swojego zachowania i emocji, wyrażanie opinii w spokojny sposób, który nikogo nie obraża i nie krzywdzi.

5. Uczestnicy zajęć mają obowiązek przeciwstawiania się wszelkim przejawom brutalności i wulgarności oraz informowania opiekuna zajęć o zaistniałych zagrożeniach. Jeśli małoletni jest świadkiem stosowania przez innego uczestnika/innych uczestników zajęć jakiejkolwiek formy agresji lub przemocy, ma obowiązek reagowania na nią, - szuka pomocy u osoby dorosłej.

 

VI. Zasady ochrony danych osobowych oraz wizerunku dzieci

 

1. Pracownicy Centrum podejmują starania w celu zapewnia odpowiedniej ochrony danych osobowych dzieci zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

2. Centrum, uznając prawo dziecka do prywatności i ochrony dóbr osobistych, zapewnia ochronę wizerunku dziecka.

3. Upublicznienie przez pracownika Centrum wizerunku dziecka utrwalonego w jakiejkolwiek formie (fotografia, nagranie audio- wideo) wymaga pisemnej zgody rodzica lub opiekuna dziecka.

4. Personelowi Centrum nie wolno umożliwiać przedstawicielom mediów utrwalania wizerunku dziecka (filmowanie, fotografowanie, nagrywanie głosu dziecka) na terenie Centrum bez pisemnej zgody opiekuna dziecka.

5. W celu uzyskania zgody, o której mowa powyżej, pracownik może skontaktować się z opiekunem dziecka i ustalić procedurę uzyskania zgody. Niedopuszczalne jest podanie przedstawicielowi mediów danych kontaktowych do opiekuna dziecka bez wiedzy i zgody tego opiekuna.

6. Jeżeli wizerunek dziecka stanowi jedynie szczegół całości, takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, zgoda opiekuna na utrwalanie wizerunku dziecka nie jest wymagana.

 

VII. Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu i mediów elektronicznych

1. Na terenie Centrum nie ma ogólnodostępnej sieci internetowej. Dzieci nie mają dostępu  do infrastruktury sieciowej w siedzibie jednostki.

2. Małoletni przynoszą do jednostki telefony komórkowe oraz inny sprzęt elektroniczny na własną odpowiedzialność, za zgodą rodziców.

3. Za treści, które dzieci oglądają na własnych nośnikach (np. telefon, tablet) nie odpowiadają pracownicy Centrum.

4. Centrum nie ponosi odpowiedzialności za zaginięcie lub zniszczenie czy kradzież sprzętu przynoszonego przez małoletnich.

 

 

VIII. Rozpoznawanie i reagowanie na czynniki ryzyka krzywdzenia dzieci

 

1. Pracownicy Centrum w ramach wykonywanych obowiązków zwracają uwagę na czynniki ryzyka i symptomy krzywdzenia dzieci.

2. Występowanie pojedynczego objawu na ogół nie jest dowodem na to, że dziecko doświadcza krzywdzenia, jednak zawsze warto to zweryfikować. Jeśli jednak symptom powtarza się bądź występuje kilka objawów jednocześnie, prawdopodobieństwo, że dziecko jest krzywdzone wzrasta. Podejrzenie, że dziecko doświadcza przemocy jest szczególnie uzasadnione, gdy objawom towarzyszą określone zachowania rodziców lub opiekunów.

3. Przemoc wobec dzieci nie jest ściśle powiązana ze statusem społecznym czy materialnym rodziny; może zdarzyć się w każdym środowisku. Osoby, które krzywdzą dzieci, starają się to ukryć, zwłaszcza jeśli zdają sobie sprawę z tego, że to, co robią, jest niewłaściwie. Takie osoby zachowują się często wobec otoczenia w przykładny, niebudzący podejrzeń sposób.

4. Część osób krzywdzi dzieci, nie zdając sobie sprawy z tego, że to, co robią, jest niewłaściwe i może mieć poważne skutki. Może to być na przykład stosowanie kar fizycznych, potrząsanie niemowlęciem czy zawstydzanie lub krytyka dziecka. Takie osoby zwykle nie ukrywają swojego zachowania.

5. Pracownicy powinni podjąć próbę kontaktu z małoletnim w przypadku powzięcia podejrzenia takiego krzywdzenia. Jeżeli małoletni próbuje nawiązać kontakt z pracownikiem, który ma obowiązek wysłuchania i uzyskania najpełniejszej informacji o sytuacji małoletniego.

 

IX. Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub powzięcia informacji o krzywdzeniu dziecka

 

1. W przypadku podejrzenia, że życie dziecka jest bezpośrednio zagrożone lub grozi mu ciężki uszczerbek na zdrowiu należy niezwłocznie poinformować odpowiednie służby (Policja, pogotowie ratunkowe), dzwoniąc pod alarmowy numer 112 lub 998 (pogotowie). Poinformowania służb dokonuje pracownik, który pierwszy powziął informację o zagrożeniu.

2. W przypadku powzięcia przez pracownika podejrzenia, że dziecko jest krzywdzone, pracownik ma obowiązek udokumentować to na piśmie i przekazać wraz z posiadanymi dokumentami/dowodami niezwłocznie Kierownikowi PCPR.

3. Konieczność zgłoszenia danego przypadku podejrzenia krzywdzenia dziecka Kierownikowi PCPR zachodzi gdy:

a)      pracownik podejrzewa, że dziecko jest krzywdzone;

b)      dziecko ujawniło doświadczenia krzywdzenia;

c)      inna osoba zgłosiła podejrzenie krzywdzenia dziecka bez względu na to czy można ustalić tożsamość zgłaszającego.

4. Kierownik PCPR na podstawie uzyskanej informacji wspólnie z pracownikami odpowiedzialnymi za daną rodzinę podejmuje działania interwencyjne i pomocowe zgodnie ze swoimi kompetencjami i obowiązującymi przepisami prawa.

5. Do udziału w podejmowanej interwencji można wyznaczyć specjalistów, w szczególności psychologa, pedagoga oraz innych pracowników, celem skorzystania z ich pomocy m. in, przy rozmowie z dzieckiem.

6. Działania interwencyjne podejmowane w stosunku do rodziny, w której wystąpił przypadek krzywdzenia małoletniego mają na celu jego ochronę poprzez:

a) zainicjowanie działań interwencyjnych, we współpracy z innymi instytucjami  jeśli istnieje taka konieczność,

b) współpracę z rodzicami w celu powstrzymania krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu pomocy,

c) ocenę konieczności podjęcia działań prawnych,

d) zdiagnozowanie potrzeb małoletniego i zasobów oraz możliwości rodziny,

e) określenie planu pomocy,

7. Działania podejmowane w ramach interwencji dokumentowane są na piśmie na Karcie Interwencji stanowiącej załącznik do niniejszych Standardów i załączane do akt dziecka oraz wpisuje się do Rejestru interwencji prowadzonego przez Centrum.

8. W sytuacji podejrzenia przemocy domowej, w tym krzywdzenia małoletniego uruchamiana jest procedura „Niebieskie Karty” poprzez wypełnienie i przekazanie formularza część „A” do właściwego Zespołu Interdyscyplinarnego.

9. W razie zagrożenia życia lub zdrowia dziecka w związku z przemocą domową pracownik socjalny zapewnia dziecku ochronę przez umieszczenie go u innej niezamieszkującej wspólnie osoby najbliższej w rozumieniu art. 115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17), dającej gwarancję zapewnienia dziecku bezpieczeństwa i należytej opieki, w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka lub instytucjonalnej pieczy zastępczej. Do postępowania ma zastosowanie art.12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy domowej.

10. W przypadku gdy zgłoszono krzywdzenie dziecka przez pracownika Centrum, wówczas zostaje on odsunięty od wszelkich form kontaktu z dziećmi (nie tylko dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy.

11. W przypadku podjęcia działań interwencyjnych i pomocowych pracownicy zgodnie ze swoimi kompetencjami ustalają zasadność skierowania wniosku, o którym mowa w art. 572 Kpc do sądu rodzinnego.

12. W sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia należy złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa do właściwych organów.

13. Działania, o których mowa w ust. 11 i 12 podejmuje Kierownik Centrum i nie wpływają one na obowiązek ewentualnego wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.

14. W przypadku braku współpracy ze strony rodziców/ opiekunów, niewywiązywania się z założeń planu pomocy, unikania kontaktu z pracownikami Centrum, Kierownik pisemnie wnioskuje do sądu rodzinnego o wgląd w sytuację rodzinną, przekazując poczynione ustalenia.

15. W sytuacji stwierdzenia, że zgłoszenie jest bezzasadne i nie dochodzi do krzywdzenia dziecka, sporządza się notatkę z zakończenia procedury, przy czym zlecone zostaje dalsze obserwowanie sytuacji dziecka i rodziny.

 

X. Zasady udostępniania, przeglądu i aktualizacji standardów

1. Niniejsze standardy podlegają weryfikacji raz na dwa lata pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami prawa.

2. Oceny standardów w celu zapewnienia ich dostosowania do aktualnych potrzeb oraz zgodności z obowiązującymi przepisami dokonuje Kierownik Centrum.

3. Wnioski z przeprowadzonej oceny należy pisemnie udokumentować.

 

XI. Postanowienia końcowe

 

1. Standardy ochrony małoletnich wchodzą w życie z dniem ich ogłoszenia.

2. Ogłoszenie następuje w sposób dostępny dla pracowników Centrum.

3. Standardy ochrony małoletnich w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Sejnach w formie papierowej są dostępne do wglądu w siedzibie jednostki. Ponadto są opublikowane na stronie internetowej PCPR w Sejnach.

4. Każdy pracownik, rodzic albo opiekun będący pod opieką Centrum zobowiązana/y jest do zapoznania się ze Standardami Ochrony Małoletnich oraz stasowania się do przyjętych w nim zasad co potwierdzają pisemnie.

5. Pracownicy nowozatrudnieni w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Sejnach są zapoznawani ze Standardami w pierwszym tygodniu pracy i w tym czasie jest od nich odbierane oświadczenie o zapoznaniu się ze Standardami ochrony małoletnich.

6. Tworzy się wewnętrzny „Rejestr Interwencji”, obejmujący: datę zgłoszenia, dane dziecka, dane osoby zgłaszającej, dane pracownika dokumentującego zgłoszenie,  podpis pracownika, efekty prowadzonego postępowania.

7 Rejestr prowadzi Kierownik Centrum.